Motiyan Da Chajj
Author Name – Prabhjot Kaur Dhillon
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Article
* ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਲਾਹਨਤ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਔਲਾਦ ਦੇ ਜਿਹੜੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਬੁਢਾਪਾ ਰੋਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਸਮਝਦੀ ਹੈ।
* ਜਿਹੜੇ ਮਾਪੇ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੇਕਿਆਂ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਖਿੱਚੀ ਰਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਧੀਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਵਸਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ।
ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਕੌਰ ਢਿੱਲੋਂ
Na Nar Na Nari
Author Name – Hardeep Bawa
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Poetry
ਹਰਦੀਪ ਬਾਵਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਵਿੱਤਰੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਕੇ ਨਵੀਨ ਅਣਛੂਹੇ-ਅਣਕਹੇ ਜਾਂ ਘੱਟ ਕਹੇ ਗਏ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਰੂਪਮਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾਲਤਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ‘ਮਨ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਤੋਂ’ ਬਾਅਦ ਹਥਲੀ ਕਾਵਿ ਕਿਤਾਬ ਉਸਦੀ ਦੂਸਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਾਵਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਪਰ ਅਹਿਮ ਵਰਗ ਵੱਲ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਕਿੰਨਰ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਵਰਨਣ ਨਿਸ਼ੇਧ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕਿੰਨਰ ਸਮਾਜ ਵੀ ਸਾਹਿਤਕ ਆਗੋਸ਼ ਵਿਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਨਾ ਨਰ ਨਾ ਨਾਰੀ’ ਪੁਸਤਕ ਇਸ ਪਰਿਪੇਖ ਵੱਲ ਪੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਹਰਦੀਪ ਬਾਵਾ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ-ਚੋਣਵੇਂ ਕਿੰਨਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ, ਸਵੈ-ਕਥਨ ਆਦਿ ਹਨ ਉੱਥੇ ਕੁਝ ਸਥਾਪਿਤ ਅਤੇ ਨਵਸਥਾਪਿਤ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਕਲਾਮ ਵੀ ਸੰਮਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਕ ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
-ਡਾਕਟਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਿਰਾਲਾ
Naarinama नारीनामा
Author Name – Rajinder
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Literature
Nachiketa नचिकेता
Author Name – Surat Singh ‘Arya’
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Poetry
Naksalvari Lehar Ate Khabe-Pakhi Punjabi Patarkari
Author – Dr. Megha Singh
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Article
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਕਸਲਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 135 ਦੇ ਲਗਭਗ ਮੈਗ਼ਜ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਖੋਜ ਪੁਸਤਕ ‘‘ਨਕਸਲਵਾੜੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ’ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ’’
ਲਿਖਤੁਮ ਡਾ. ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ
Namdhari Itihas Qurbanian Te Samaj-Sewa
Author – Gurbachan Singh Bhullar
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Religious
ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਾਮਧਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਅਪਣੱਤ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਉਮਰ-ਭਰ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਤੁਰਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਕਲ ਦਾ ਪਹੁ-ਫੁਟਾਲਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਨਾਤਾ ਜੁੜਨ ਲਗਿਆ, ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰਾਏਕੋਟ ਵਿਖੇ ਫਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹੇ ਤਿੰਨ ਨਾਮਧਾਰੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਅਤੇ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਵਿਚ, 65 ਹੋਰਾਂ ਵਾਂਗ, ਤੋਪ ਨਾਲ ਉਡਾਏ ਗਏ ਚੌਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਕੇ ਇਸ ਆਪਾ-ਵਾਰੂ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਜਨਮਦਾਤਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਕਰਨੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਚਾਹ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹੱਥੋਂ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸਾ ਤੇ ਬੇਦਿਲੀ ਦੀ ਜਿਸ ਦਲਦਲ ਵਿਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਉਭਾਰ ਕੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਰੱਸੇ ਆਪਣੇ ਗਲ਼ ਵਿਚ ਆਪ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਭੈ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਮਿਲਵਰਤਨ ਦਾ ਹਥਿਆਰ ਬੇਹੱਦ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਹੀ ਤਾਂ ਸਨ। ਮਗਰੋਂ ਦੇ ਨਾਮਧਾਰੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਲੋਕ-ਹਿਤ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਸਭ ਉੱਤੇ ਝਾਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਨੇੜਲੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਏ, ਨਾਮਧਾਰੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਾਲੇ, ਪੰਜ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਚਿੱਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਬੰਗਲੌਰ ਨੇੜਲੇ ਨਾਮਧਾਰੀ ਫ਼ਾਰਮ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ, ਵਡਮੁੱਲੇ ਅਨੁਭਵ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਲਚਸਪ ਲੱਗਣਗੇ। ਆਸ ਹੈ ਪੁਸਤਕ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਆਸ ਤੇ ਜਗਿਆਸਾ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗੀ।
-ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ
Narco Test ਨਾਰਕੋ ਟੈਸਟ
Author Name – Davinder Singh Gill
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Haas Viang
Nayi Rah
Author Name – Brij Kishore Bhatia
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Poems
Noori Gazal
Author – Hazara Singh Mustakh
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Gazal
ਸ: ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੁ ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਾਲ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਸ: ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ‘ਨੂਰੀ ਗ਼ਜ਼ਲ’ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਇਕ ਇਨਕਲਾਬ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿਚ ਜੰਮਣ ਵਾਲੀ ਗ਼ਜ਼ਲ- ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦੀ ਸਰਪਰਸਤੀ ਥਲੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਗ਼ਜ਼ਲ, ਜਨ-ਸਾਧਾਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਨੇ ਅਪਣਾਈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਆਈ । ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਮੁਸਤਾਕ ਦੀਆਂ ਨੂਰੀ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਪੜ੍ਹਕੇ ਮੈਂ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਤੇ ਪੁੱਜਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਅਜੇ ਤਕ ਕੁਝ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਬੱਚੀ ਸੀ, ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਜੀ ਦੀ ਮਿਹਨਤ, ਸਿਦਕ ਦਿਲੀ, ਤਖ਼ੱਯਲ ਦੀ ਪਰਵਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮੌਲਿਕ ਸੋਚਣੀ ਦੇ ਸਦਕਾ ਉਰਦੂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਜੀ ਬਹੁਤ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੈਂ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ‘ਨੂਰੀ ਗ਼ਜ਼ਲ’ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੇ ਦਿਲੀ ਮੁਬਾਰਕ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਵਧ ਚੜਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਨਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ‘ ਸਹੋਤਾ ‘
Offence Against Children and Juvenile Justice Act
Author Name – Dr. Nimmi
Published By – Saptrishi Publications
Subject – ficion