Author Name – Gian Singh ‘Dardi’
Published By – Saptrishi Publications
Subject – Gazal

ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਹੁਣ ਬੇ-ਬਹਿਰੀ ਤੇ ਛੰਦਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਕਿਆਸੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਰ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ‘ਦਰਦੀ’ ਦੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦਾ ਹਰ ਸ਼ਿਅਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਛੰਦਾਂ, ਬਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ
ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਸੰਪੂਰਨ ਹੈ। ਦਰਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਬਹਿਰ ਛੰਦ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਸਰੂਪ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਹਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਆਪਣੇ ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਹੈ। ਦਰਦੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਐਸੇ ਬਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਸ਼ਇਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਕਹਿਣੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਦਰਦੀ ਨੇ ਇਹ ਬਹਿਰ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਨਿਭਾਏ ਹਨ। ਮੈਂ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ‘ਦਰਦੀ” ਨੂੰ ਬਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਛੰਦਾਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ, “ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ” (ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਨੂੰ ਪਾਠਕਾ ਵਾਸਤੇ ਰੀਲੀਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਖੁਸੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੀਆਂ ਧਰੋਹਰ ਬਣਨਗੀਆਂ।

ਸੁਲੱਖਣ ਸਰਹੱਦੀ